Emma Pötter (1926 – 2003): Sommerabend an der Ems, Aquarell 1980

As wenn sick Hiärwst un Fröhjaohr paart,
so is se, use Iemseart.
Maol blöss de Wind, maol schuurt et natt,
maol lacht de Sönn up Tratt un Patt.

Nich graut Buhai met Trömmelkes,
nich Bömmskes orre Bömmelkes,
wat tellt, dat is dat rechte Waort,
nich to lang un nich to kuort.

Hier treck nich eener di ne Schnuut.
Se küert daoför hier reinheruut.
Lutt männig Waort auk groff män doch,
Up Iemseart klingt‘ truulick noch.

Mit Aaperie kömms hier nich wiet.
Wat auk nich tellt, is Spiet un Striet.
Eens aower geiht schön Ton in Ton:
Bedächtig weg dat Rechte doon.

Man mäck nich graut Tamtam üm Nix,
doch feihlt es wat, bis holpen fix.
Hatt is de Griff, män week dat Hiärt,
de Art is sicher nich verkehrt.

Hier geiht et up dat grööne Land,
met Luune alltiets Hand in Hand.
Drüm treck de Pläät ick hier nich kruus,
denn ick bin giäne hier tohuus!

Ja: So is use Iemseart,
as wenn sick Hiärwst un Fröhjaohr paart.
Dat moss so nemmen, es et is,
dann geiht et guet di, ganz gewiss.

Bild: Manfred Heskamp, Elte

Us Plattdüütsch is so warm, so riek –
doch kann man sick de auk an schüer’n.
Met jede Spraok steiht Platt sick liek,
wi könnt et gar genoog nich küern!

To Platt päss kiene graute Schnuut
un iä’mso weinig wild Gestüöhn;
bi Platt, dao süht man guet bi uut,
drüm is dat Plattküern auk so schön!

Denn nett up Platt sick wat vertell’n,
mäck munter glieks, doch manchs auk still;
man bruukt sick nich debi verstell’n,
drüm präötket wi, so Gott et will.

Nich bloß von dat wat fröher wör
vertellt wi us dann gerne wat,
auk wat vandag so giff Couleur,
beküer wi iämso liek up Platt.

Met Platt lött lustig et sick ulken,
doch lött sick auk wuohl butt wat säggen.
Nich minner dräch et us up Wulken
un kann sick fien ümt Hiärtken leggen.

Us Plattdüütsch, dat is mehr äs schön,
dao schüert sick nich dat Hiärt bi wund,
heel änners äs so Wortgedröhn,
mäck Plattdüütsch gar de Siäl gesund.

Et weigt us dann, wat dao so klingt;
wi föhlt us licht, annommen, froh –
as wenn van wieden us wat winkt
un kaim ganz sachte up us to …

Oft klingt wat nao, wat lange wör,
as woll et us maol wier wat säggen.
So wat geiht dann dör un dör
un döt heel fien de Siäle weegen.

Auk dat is Platt, van Hiärten sacht
wäd et us sinnig dann tomoot,
as härren Engelkes wat bracht,
doch nich met Flittkes, nä, to Foot.

Ja, Hiärt un Siäl gaoht heelmaol up,
kümp Plattdüütsch echt un fien deher –
as gäff et hiemmelwärts en Schub,
man will dann änners gar nix mehr …

Bild: pixabay

Dat könnden wi gerne öfters doon: Nett tohaupe aolle Belder von fröher bekieken. Dao löchtet glieks schön wat bi up. Wu gau göngen ansüss aolle Erinnerungen verloren. Bi mi klinget dao auk immer noch so figilante (eigenartige) plattdüütske Säggewiesen (Redewendungen) bi dör, Sprüchskes, de man so vandage nich mehr to hören krich. Kick Opa mi dao up en aolt Beld an, höre ick em noch säggen: „Junge, haoll di ant elfte Gebot: Laot di nich verbluffen.“ Orre: „Jedereen kann wat passeern, de Unwiesen aower sind de ersten“. Oh ja, nao so en Sippenstündken kicks wier änners in de Welt.  

     Et duert gar niich lange, dao weet bi dat Aolle-Belder-bekieken eenen noch mehr äs den ännern. Dao hett et: „Nu kiek doch bloß es hier! Meinee! Man sall gar nich meinen, dat den Mann Onkel Gustav is. Ick seih en noch vör mi. Mehrst sagg he immer …“ Un schon is de wier so ne Satzaussage. Mehrst schütt dao dat Lachen män so bi ruut. Bi dat Bladern in de Fotoalben geiht et he nun her, bis dat dao eenen frögg: „Och, un hier! Well is dat nu noch?“ Alle willt kieken. Doch well könnde et sien? Jopp röpp: „Paula is dat!“ Jau, dat is se! Paula in Person! Düsse Paula van Mamas Siete her, dao ächten uut Freren weg. „Meinee, wu lange is de doch nu wuohl all daut?“ simmleert Cilly, „giff et dao in Freren nich süss noch wuohl wecke van us?“ Man könnde sick de villicht es maol wier lück üm kümmern …  Ännersiets: Wo nich wuohl so männig Deel van us vandage löpp? Van Paula wüssen se, dat et en guet Menske wör. Man süht et an dat Foto noch.  En eenmaol fien Menske. Nu sägg auk Heini wat. Heini sägg: „Ick häb immer all säggt, met us Schulten könn wi us eenlicks ganz guet seihn laoten. Un wat ick de so van weet, sin wi an sick auk all’s achtbare Lüe.“ Hä, dat döt guet. Drüm doot se auk alle nickoppen.

     Bloß Lina grabbelt män so in all de Belder harüm. Se röpp up maol: „Nu kieket es hier! Susi noch äs Blaage met Zöpfkes! Wu lange häb ick de doch all nich mehr seihn! Is de nich tüskentiets dao ächten in Köln all längst van iähren Kerl aff?“ Nickoppen, dann Stille. Jopp flistert kaduck, Susi wäre antlest dat Suupen anfangen. „Daobi wör se doch so ’n fröndlick Wichtken.“ Ach, ach. Gott bewahre, manchs is et alle nich eenfach. Doch dao juchzet Lina all wier: „Hier, nu kieket doch es hier! Nich to glöwen …“ Un alle kieket de glieks wier änners drin.

     Nu kieket auk ji doch es, wat et nich noch alle so to bekieken giff. Geiht nix üöwer en schön Sippenstündken.  

Bild: pixabay

„Wenn einer eine Reise tut, so kann er was erzählen“, dat wüss vör Jaohren all Matthias Claudius (1730 – 1815); drüm nöhm he gern auk „Stock und Hut“ un göng lück uut. Nu ja, aower met Stock un Hoot kömms vandage jüst noch so dör en Stadtpark. Geiht et aower wüerklick up Reisen, dann kiek dao es bloß de Kuffers alle bi!

     Georg keek dao nich änners bi drin. Dat Reisen, dao harre he Praxis in. Moss denken, för Krone in Spelle verkoffte he Treckers bis wiet ächtern Ural. Dao bis all wat bi up en Patt. Drüm liäwede Georg mehrst uut en Kuffer. Kam he tüskendör  nao Huuse, göng et ruckzuck met siene Kuffers. Aolle Wäöske druut, friske drin. En paar Griffe män bloß un sienen Trolley wör wier reisefeddig. Heel änners, wenn et esl met siene Frau lossgöng. He konn bi de Russen biätter fief Treckers dör en Zoll kriegen, äs eenen Kuffer bi Hilde.

     Doch dütmaol soll et bloß för ne Wiäke maol wier nao Norderney. För Georg tellde so wat an sick gar nich. Off he sowiet all’s terechte härre, woll Hilde van em wietten. „Frau“, reip Georg iähr uut en Schlaopstuoben to, „ick söök bloß noch de Sunnenbrill, et kann forts lossgaohn!“ Herrje, de Sunnenbrill … Woför bruukte he auk in de Tundra ne Sunnenbrill? Män nu … Dao stönn Hilde auk all bi em an Bedde, vör den upgeklappten Kuffer. Also …

     Wat dat denn wäre? Se greep lück unlustig in de Wäöske. Hö? För ne Wiäke bloß de dree Unnerbuxen? Hä? Off he bi siene „Außentermine“ auk so smuddelig leip? Georg wünk stump aff. „Frau“, sagg he, he wüss wuohl, wat he dai. He dai sick unnerweggens doch nich in Unnerbuxen wiesen! Doch dao greep Hilde uut et Wäöskeschapp all ne Riege friske Unnerbuxen, veer Paar Söcke glieks demet bi. He slöög de Arms in de Höchte. Söcke härre man erst recht nich genoog, so Hilde. Georg brabbelde wat van guet Wiär un dat friske Luft de Fööte auk es guet dai … Doch dao harre Hilde auk noch siene griesen Flip-Flops in de Hande. Oh, se lachede gefäöhrlick grell up. Dao woll he doch wuohl nich met laupen, orre? Georg woll iähr schonend wat van „Pilzschutz“ för de Mauken (große Füße) begrieplick maaken, doch Hilde schüddelde sick de män so bi. Jesses! Man stelle sick vör, he stönn met so wat an de Fööte niäben iähr up den Hotelbalkon! Dao möss se sick ja schiämen bi! Oh je. Nu flöög de ineens auk noch so wat an Kosaken-Shirts met Striepen uut den Kuffer. Nein ach nein! So könn et doch nich lossgaohn! Se söhg et wuohl, se mössen erst es noch naidig inkaupen.

     Dat häbt se auk. Daobi häbt se sick glieks auk noch en nie Auto kofft.

Immer wier wat Schöns von hier:
De plattdüütsken Bööker von Otto Pötter

Bild: pixabay

Wat de Frauenrunde in de Gemeinde wör, de daien nich bloß Koffiedrinken un süss so wat, nä, de wören in all’m so fix debi. Lestertiet dreihde sick bi iähr all’s so üm de Kultur. Göng et maol up Tour, so nannden se iähren Uutflug glieks all: „Kultuour“.

     De Mannslüe wünken de all bi aff. Se göngen et praktisker an bi so wat. Un dao wollen se sick nu nich auk noch van de Fraulüe wat säggedn laoten. Män wu dat so is, konnen de Fraulüü dat Sticheln nich laoten. Man könn doch jüst bi so nette Gemeinschaftsfahrten de Kultur nich eenfach slören laoten, meinden se. Wu et denn met ne gemeinsame Erlebnisfahrt es wör? Nä, wünken de Kerls debi aff, guet meint, aower as Kegelbrüörs leipen se nich ümsüss es de „Lustigen Buben“. Dao wollen se giän aff un an unner sick sien.

     Nu denn. Sollen de Damen sick doch in de Museen de Fööte platt laupen, de „Lustigen Buben“ föhrden leiwer met en Sambazug nao Nnorderney. Un so kümmerde sick Franz, well den Kegelvaa gaff, auk glieks maol wier üm de Platzkarten. De Fraulüü tröck et nao Bremen, in dat Völkerkundemuseum. Un so schinn et, jedereene wör de guet bi tofriär. Wat mehr?

     Wenn einer eine Reise tut, dann kann er ja nu auch was erzählen. De Fraulüe mööken mehrst ne Fraogestunde deruut. Wu et in Norderney denn wiäsen wör? Nu ja, wu Norderney iäben so wär, vull Sand un Wind. An sick immer ganz gesund dao. Wat mehr? Nu ja, dat Meer. Aower dat wör dao jä immer… Oh, dao mossen sick de „Lustigen Buben“ aower wat bi uutlachen laoten! Nein, ach nein. Dao härren de Fraulüe bi iähre Kultur aower wiet mehr beliäwt!. Se härren ja all vull seihn, aower in dat Völkerkundemuseum in Bremen wäre gar ne ägyptische Mumie wiäsen, so aolt, dat gar Moses de noch wuohl härre seihn konnt!

     Hö? Dat könn doch gar nich, wünken de Lustigen Buben aff. Franz mennde gar: „Dao laot ju män nich wat vörwies maaken. Ick wüss nich, dat Moses nu auk all in Bremen wiäsen wör.“